Abstracte fotografie
Misschien wel de moeilijkste tak van fotografie die er is
“Never have I found the limits of the photographic potential. Every horizon, upon being reached, reveals another beckoning in the distance. Always, I am on the threshold.” -W. Eugene Smith
 |
| Spiegelingen zorgen vaak al voor een behoorlijke mate van abstractie |
De uitvinding van de fotocamera en de fotografische processen zorgde ervoor dat de tot dat moment dominante schilderkunst de reportage-rol kwijtraakte. De noodzaak om iets exact af te beelden op een schilderij werd minder tot geheel afwezig. En wel omdat de fotografie deze rol overnam. Eenvoudig omdat ze er praktisch meer geschikt voor was. Dat er ook zoiets als abstracte fotografie zou komen voorzag toen nog niemand.
Dit maakte het mogelijk om bij de kunst de nadruk te gaan leggen op het weergeven van emoties is plaats van elk detail weer te geven. Natuurlijk had tot dat moment elke schilder wel een zekere emotie in zijn werk gelegd. Maar de ruimte om te experimenteren werd nu een stuk groter. De verbeelding van de kunstschilder kon een grotere rol gaan spelen. En die zou vaak zelfs een overheersende betekenis gaan krijgen.
Je zou kunnen zeggen dat de schilder een nieuwe taal kon gaan spreken. Hij kon bij zichzelf te rade gaan over de eigenlijke motivatie achter het werk dat hij produceerde.
 |
| Graffiti kan voor leuke abstracte foto's zorgen, alleen door de kleuren al |
In de loop van de 19e en de 20e eeuw zagen we onder anderen het impressionisme, het expressionisme en het minimalisme voorbijkomen waarbij men vooral met het gebruik van kleur uiting wilde geven aan de emotie in het werk.
 |
| Een gewone boomschors zorgt al voor een abstract beeld |
Of de afbeelding met de werkelijkheid overeenkwam was meer een kwestie van toeval aan het worden. Ook de hoek van zien kwam meestal niet echt meer overeen met de werkelijkheid. Het standpunt van de schilder kon in theorie overal zijn. Sommigen gebruikten zelfs meerdere standpunten in één kunstwerk wat het kubisme werd genoemd.
In de analoge fotografie waren de mogelijkheden voor fotografen om de buitengewone vrijheid van abstracte fotografie te realiseren nog heel beperkt.. Tenzij men echt handig was in de donkere kamer. Maar de komst van de zogenaamde “digitale donker kamer” gaf de vrijheid van abstracte fotografie ook aan de fotograaf.
Er kwam en komt nog steeds een enorme hoeveelheid gereedschappen ter beschikking waarmee allerlei extreme effecten verkregen kunnen worden die een vorm van abstracte fotografie betrekkelijk gemakkelijk mogelijk maken. Vooral de betere software kent een groot aantal zogenaamde filters om zeer aparte effecten te bereiken.
Zeker door al dan niet herhaald toepassen van een aantal filters kunnen resultaten behaald worden die niet of nauwelijks meer een relatie hebben tot het origineel.
 |
| Straatlantaarn door een kristallen karaf heen gefotografeerd |
De beeldtaal waarin de fotograaf nu emoties uit kan drukken is daarmee spectaculair gegroeid. Het medium fotografie is na de grote stap van zwart/wit naar kleur nu overgegaan op de volgende stap, abstracte fotografie. De hoeveelheid aangeboden filters is zo groot dat alleen de verbeelding van de fotograaf nog een beperkende factor kan zijn.
Je zou kunnen zeggen dat een ervaren fotograaf een stuk popmuziek om kan bouwen tot een klassieke symfonie of een jazz-improvisatie. Een herkenbare foto wordt op vergelijkbare manier omgezet in een stuk abstracte fotografie.
Het enige dat nog telt is het licht. Het licht dat wordt omgezet is iets totaal anders. Iets totaal nieuws. Iets dat echt het eigene van de fotograaf weergeeft. Het zal ook de creatieve fotografen gaan scheiden van degenen die vooral op scherpe wijze de werkelijkheid weer willen geven, iets waar natuurlijk niets mis mee is.
Maar ook de fotograaf kan nu vrijgemaakt worden zoals dat eerder bij de kunstenaar het geval was. En wel omdat de technologie abstracte fotografie voor hem mogelijk maakt. Er zijn nu geen woorden meer nodig om uit te drukken wat de fotograaf voor ogen stond. Alles is weer te geven. En niet alleen in fysieke termen.
 |
| Wanneer wordt vervreemding abstract en omgekeerd? |
En vergelijkbaar met de tegenhangers in de beeldende kunst is de fotografie niet meer een middel om de exacte werkelijkheid weer te geven maar het gevoel dat deze werkelijkheid opwekt bij de maker van het werk, in dit geval dus de fotograaf. En daarmee mag volgens velen de abstracte fotografie nu ook tot de echte beeldende kunsten gerekend worden en kan die eeuwige discussie of fotografie wel kunst is gestopt worden.
Nicolaas/S Fotografie in Lisse.
Meer dan 50 jaar ervaring
in verschillende takken van de fotografie
